Avrupa Birliğinin Lojistik Üssü: Bulgaristan
2007 yılında Avrupa Birliği’ne (AB) üye olan Bulgaristan, düşük vergi oranları, şirket kurmada yalın prosedürleri, ucuz ve kalifiye işgücüyle yabancı yatırımcıların dikkatini çeken ülkelerden biridir. Avrupa Birliği ülkeleri içinde serbest ticaret yapabilme avantajıyla Bulgaristan, birçok yatırım için lojistik üs konumuna sahiptir. Türkiye’nin Avrupa ülkeleriyle yaptığı ticaretin karayolu ile taşınan kısmının büyük bir bölümü Bulgaristan üzerinden yapılmaktadır. Bulgaristan, İstanbul, Kocaeli ve Bursa gibi Türkiye’nin üretim merkezlerine çok yakındır.
Bulgaristan'da Şirket Türleri
Bulgaristan’da genel hatlarıyla şirket türleri şu şekildedir:
- Anonim Şirket
- Limited Şirket
- Komandit Şirket
- Hisseli Komandit Şirket
- Kollektif Şirket
- Şahıs Şirketi
Bu şirket türleri içinde Bulgaristan’da en yaygın olan Limited Şirket ve Anonim şirket türlerine kısaca değinelim.
Anonim Şirket (AD veya EAD)
AD formatındaki şirket minimum iki gerçek ve/veya tüzel ortakla kurulmalıdır. Bununla birlikte EAD formatındaki anonim şirketin tek ortakla da kurulması mümkündür. Bulgaristan’da anonim şirketin minimum sermaye tutarı 50.000 leva (yaklaşık 25.000 Euro) olmalıdır.
Anonim şirketler kurumsal prestij ve sermaye piyasalarından daha fazla fon elde etmek için tercih edilmektedir. Ortakların sorumluluğu koydukları sermaye ile sınırlıdır.
Limited Şirket (OOD veya EOOD)
OOD formatında limited şirket için en az iki gerçek ve/veya tüzel ortak gerekiyor. Bulgaristan’da tek gerçek veya tüzel kişiyle de limited şirket kurmak mümkündür. Bu tür şirketler de EOOD olarak adlandırılmaktadır. Limited şirketlerin sermayesi asgari 2 leva (1 Euro) olmalıdır. Eğer oturum izni için başvuracaksanız önerimiz yüksek bir sermaye ile şirket kurmanızdır.
Limited şirket türünü genellikle daha küçük çaplı iş yapan firmalar tercih etmektedir. Limitet şirketlerde diğer ortağın üçüncü kişilere pay satışını engellemek de (şirket tüzüğüne hüküm koyarak) mümkündür. Bu tür şirketlerin yönetimi ve muhasebe gereksinimleri anonim şirketlere göre daha sadedir. Şirket ortaklarının sorumluluğu sadece koydukları sermaye ile sınırlıdır.
Yabancı Yatırımcıların Bulgaristan’da Şirket Kurması
Bulgaristan’da yabancıların kurduğu şirket ile Bulgar vatandaşlarının kurduğu şirket arasında hukuki haklar konusunda herhangi bir ayrım bulunmuyor. Aynı kurallara bağlı olarak faaliyetlerini yürütüyorlar. Yabancıların, Bulgaristan’da şirket kurabilmesi için yerli ortak şartı bulunmuyor. %100 yabancı sermayeli şirket kurmak mümkündür. Yine tek bir gerçek veya tüzel kişiyle limited veya anonim şirket kurabiliyorsunuz. Şirket ortağı aynı zamanda yönetici olabiliyor.
Yabancı yatırımcılar tarafından en çok tercih edilen ticari oluşumlar limitet şirket (EOOD veya OOD), anonim şirket (EAD veya AD), şubeler ve ticari temsilciliklerdir.
Bulgaristan’da şirket kurmak oldukça kolaydır. Kuruluş için ilk aşama, şirketiniz için daha önce kullanılmamış bir isim belirlemektir. Ayrıca, şirketleşme sürecine başlamadan önce şirket isminizi ulusal sicil dairesine onaylatmanız gerekiyor.
Bulgaristan’ da şirket kurmak için kuruluş öncesinde;
- Şirketin adresini
- Faaliyet konusunu
- Sermaye miktarını
- Ortakları, yöneticileri ve temsil yetkilerini
- Şirket ana sözleşmesini belirlemek ve oluşturmak gerekiyor.
Bulgaristan’da şirket kurmak yerli bir bankada hesap açıp kuruluş sermayesini yatırdıktan sonra Adalet Bakanlığı’na bağlı Kayıtlar Ajansının Ticaret Siciline kaydolarak başlıyor. Limited ve anonim şirketlerde kayıt süresi 5 iş günü, şubeler için ise yaklaşık 2 haftadır. Şirket ticaret siciline kaydedilirken, özel tanımlama kodu (Bulgarca kısaltması ЕИК (EİK)) denilen bir numara veriliyor. Türkiye’den farklı olarak Bulgaristan’da şirket açmak için ticari ve sanayi odalarına kaydolmak zorunlu değildir.
Şirket kurmak için gerekli belgelerin detayına T.C. Sofya Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği’nin (Turkısh Embassy In Sofıa, Offıce Of The Commercıal Counsellor) bu çalışmasından ulaşabilirsiniz:
Bulgaristan’da şirket kurduktan sonra aşağıdaki işlemlerin yapılması önem arz etmektedir:
- Şirket ortakları ve yöneticilerin sigorta işlemlerinin başlatılması
- Yazar kasa kaydı yapılması ve/veya şirkete ait banka hesabı açılması
- Şirketin kişisel veri yöneticisi olduğuna dair kaydı yapılması
- Şirkete ait faturalar hazırlanması
- Şirketin KDV kaydının yapılması
Bulgaristan’da şirketi kurduktan sonra bir Türk vatandaşının istihdam edilmesi için şirkette en az 5 Bulgar veya AB vatandaşının (KOBİ’lerde çalışacak üçüncü ülke vatandaşlarının azami sayısı Bulgar ve AB vatandaşlarının % 35’ini geçmemelidir) çalışması gerekmektedir.
Yabancıların Bulgaristan'da Şube Açması
Bulgaristan’da yabancı sermayeli şirketlerin şube açmalarında herhangi bir engel bulunmuyor. Şube, Bulgaristan ticari mevzuatına göre tüzel kişilik değildir. Şubeyi açan ana şirket kendine ait mal varlığı ölçüsünde Bulgaristan’daki şubesinden sorumludur. Şubenin ticari unvanı ana şirketin unvanından ve şube ekinden oluşmaktadır. Bununla birlikte, şube, ayrı bir şirketmiş gibi ticari defterlerini tanzim eder. Ayrıca, şubenin kendi merkezi ve yönetim adresi, yöneticileri, mal varlığı, pasif yasal statüsü vardır. Şube açma başvurusu Kayıtlar Ajansı’nın herhangi bir bölge temsilciliğine yapılabilir.
Şube kurmak için gerekli belgelerin detayına T.C. Sofya Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği’nin (Turkısh Embassy In Sofıa, Offıce Of The Commercıal Counsellor) bu çalışmasından ulaşabilirsiniz:
Yabancıların Bulgaristan'da Temsilcilik Açması
Yabancılar Bulgaristan’da ticari temsilcilik açabilirler. Temsilciliklerin Bulgaristan Ticaret ve Sanayi Odası’na kaydolması zorunludur. Temsilcilik kuruluşu, Odanın ticari temsilcilik kaydına dair kararı ile gerçekleşir. Kayıtlı ticari temsilcilikler veri tabanı Bulgaristan Ticaret ve Sanayi Odası’nın web sayfasında yayınlanır. Bahse konu ticari temsilcilikler tüzel kişiliğe sahip değildir ve ticari faaliyette bulunamazlar.
Bulgaristan'da Vergiler
Bulgaristan, %10 kurumsal vergi oranıyla AB ülkeleri içinde en düşük vergi oranına sahip ülkedir. Vergi mevzuatı oldukça basittir.
- Kurumlar vergisi yıllık net karın %10’u
- Kar payı dağıtım vergisi %5
- KDV %20. AB içi gönderim ve ihracatlar KDV’den muaftır
- Kişisel gelir vergisi %10
- İşveren SGK primleri %17,9
Bulgaristan’da KDV Kodu Nasıl Alınır?
KDV Kanununa göre kayıt yaptıran firmalara Ulusal Gelirler Ajansı BG ile başlayan KDV numarası vermektedir. Genellikle KDV numarasının devamı Kayıtlar Ajansı’nca verilen Özel Tanımlama Kodu ile aynıdır, ancak bu zorunlu değildir.
Bulgaristan’da Gümrük Vergileri
Bulgaristan gümrük vergilerine ilişkin olarak doğrudan AB’nin gümrük mevzuatı ve Ortak Gümrük Tarifesini uyguluyor. AB üyeliğinin ardından Türkiye-AB Gümrük Birliği’nin bir tarafı haline gelen Bulgaristan ile Türkiye arasında Gümrük Birliği kapsamında sanayi ürünlerinin ticaretinde gümrük vergisi uygulamıyor. Tarım ürünleri içinse AB’nin Türk tarım ürünlerine uyguladığı tercihli vergi oranları geçerlidir. AB TARİC sisteminden her ürünün AB’ye ithal edilmesi aşamasında aranan şartlar ve belgelere ilişkin mevzuata, gümrük vergilerine ürün GTİP kodu ile arama yapılarak buradan ulaşabilirsiniz.
Bulgaristan Gümrük rejimine göre, Bulgaristan’da yerleşik bir şirketin, transit ticaret kapsamında başka bir ülkeye ihraç edilmek üzere, ithal ettiği ürünlere 1 ay süre ile KDV muafiyeti sağlanıyor. 1 aylık sürede ihracatın gerçekleşmemesi halinde ithalat aşamasında ödenen KDV’nin ihracat sonrası iadesi oluyor.
Bulgaristan’da Yatırım Teşvikleri ve Destekleri
Bulgaristan’da yatırım teşviklerini Ekonomi Bakanlığı bünyesindeki Bulgaristan Yatırımlar Ajansı koordine etmektedir. Şirketinizin faaliyetleri veya yatırımları Bulgaristan Yatırımları Teşvik Kanunu tanımları içinde yer alıyorsa birçok teşvik ve destekten yararlanmanız mümkündür.
Teşvik kanunu çerçevesinde yatırımlar A Sınıfı, B Sınıfı ve Öncelikli Yatırım Projesi olarak üç grupta sınıflandırılmaktadır. Her yatırım sınıfının teşvikleri ayrıdır. Her 3 yatırım türüne de sağlanan destekleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Yeni istihdam edilen personel için işveren tarafından ödenen sigorta primlerinin iade edilmesi (en fazla iki yıllık süre için)
- Bulgaristan Yatırım Ajansı tarafından yatırımcının kamu ile olan idari işlerini takip edecek bir görevli atanması
- Yatırım projesi kapsamında çalışanların mesleki eğitimine ilişkin finansal destek
- Kamu ihalesi yönetmeliklerine tabi olmadan, kamuya ait gayrimenkulleri satın alma hakkı
- Yatırımın yapıldığı araziye kadar olan altyapının inşaatı için finansal destek
- İdari işlemlerin hızlandırılması
Bulgaristan Katma Değer Vergisi Kanunu, yatırım amacıyla ithal edilen makine, cihaz ve ekipman için ödenen KDV borcunu 2 yıl erteleme imkanı sağlıyor. Bu vergi kolaylığından faydalanabilmek için yatırımcının genel olarak karşılaması gereken kriterler şu şekildedir:
- Yatırımcının projesi için yeterli finansal kaynağının var olduğunu belgelemesi
- En az 20 kişiye istihdam sağlaması
- En az 2,5 milyon Euro yatırım yapması
- Yatırım projesini en çok 2 yıl içinde tamamlaması
- Yatırım projesini Bulgaristan Maliye Bakanlığı’na onaylatması
- Bulgar devletine karşı herhangi bir vergi veya sigorta borcu bulunmaması
Yine, Bulgaristan Kurumlar Vergisi Kanununa göre, işsizlik oranı, Bulgaristan ortalama işsizlik oranını % 25 oranında aşan belediye sınırları içinde yatırım veya ek yatırım yapıldığında, söz konusu yatırım büyüklüğünün yarısı miktarında kurumlar vergisinden istisna sağlanıyor. Dört yıl boyunca söz konusu haktan yararlanmak mümkündür.
Bulgaristan’da yabancılara ve Türk girişimcilere sağlanan teşvik ve destekler hakkında detaylı bilgi için Sofya Ticari Ateşimiz tarafından hazırlanan Bulgaristan’da Ticaret ve Yatırım Rehberi çalışmasını inceleyiniz.
Şirket Sahipleri Bulgaristan'da Oturum İzni Nasıl Alabilir?
Bulgaristan’da oturum izni almak için en hızlı yollardan biri de şirket kurmaktır. Uzun süreli vize (D Tipi), yabancı uyruklunun Bulgaristan’a giriş yapıp sonrasında oturma izni için başvurmasında gerekli olan vize türüdür. Bu vizenin geçerliliği altı aydır ve sahibine 180 güne kadar ikamet izni sağlamaktadır. Uzun süreli (D tipi) vize başvurularında kişilerin Bulgaristan konsolosluklarına şahsen dosyalarını elden teslim ederek başvurmaları gerekiyor. Şirket üzerinden yapılacak oturum izni başvurularında Bulgaristan’da var olan şirketin evraklarıyla Türkiye’den hazırlaması gereken evrakları eksiksiz bir şekilde hazırlayarak ibraz etmeleri gerekmektedir. Şirket kurulduktan sonra şirket ortakları (sahipleri) Bulgaristan Yabancılar Şubesi’nin takdirine göre 3 aylık, 6 aylık veya 12 aylık oturma izni alabilirler.
Buna ilave olarak, B sınıfı, A sınıfı veya Öncelikli Yatırım Projesi sertifikası almış bir yatırımcı Bulgaristan’da daimi oturma izni alabilmektedir. Şirkette en az yüzde 50 hissesi olan ortaklar, Ticaret Siciline şirket adına kayıtlı müdürler ve temsilciler, yatırımın temel bir fonksiyonunda istihdam edilen çalışanlar daimi oturum izni hakkından yararlanabilirler.
Bulgaristan'da Şirket Kurmakla İlgili En Çok Sorulan Sorular
Bulgaristan’da şirket kurmak için Bulgaristan’a gelmeme gerek var mı?
Hayır. Bulgaristan’da olmanıza ve hatta oturum iznine sahip olmanıza gerek bulunmuyor. Vekalet vererek de şirketinizi kurabilirsiniz.
Bulgaristan’da şirket kurdum. Faaliyet göstermiyorsa kapanır mı?
Hayır. Sigorta ve vergi giderlerini ödediği müddetçe şirketiniz açık kalmaya devam eder.
Bulgaristan’da şahıs şirketi kurabilir miyim?
Hayır. Yabancılar Bulgaristan’da şahıs şirketi kuramazlar. Tek kişilik limited veya anonim şirket kurabilirler.
Bulgaristan ile Türkiye arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması var mıdır?
Evet.
Bulgaristan’da kurduğum şirket gayrimenkul satın alabilir mi?
Evet. Herhangi bir kısıtlama bulunmuyor. Bulgaristan’da şirket kurmanın önemli avantajlarından biri de budur.
Bulgaristan Schengen bölgesine dahil mi?
Hayır.
Bulgaristan’da asgari ücret ne kadar?
2022 yılı itibariyle Bulgaristan’da brüt 363 Eur’dur.
Bulgaristan’ın yatırım avantajlarından bahseder misiniz?
Bulgaristan’da lojistik sektörü ülke GSYİH’sının %5’ini oluşturuyor. Bu sektörde 18 binden fazla şirket faaliyet gösteriyor ve 150 binden fazla kişiyi istihdam ediyor. Bulgaristan Karadeniz’e kıyısı olması, Tuna nehrine sahip olması, Avrupa Birliği üyesi olması vb. avantajlarından dolayı Balkanların önemli lojistik üslerinden biridir.
Elektrik fiyatları Avrupa ortalamasının altındadır Depo, lojistik ve ofis alanlarında kira bedelleri bölgedeki en düşüklerindendir. Bulgaristan’da işgücü maliyeti, Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında en düşüklerindendir. Çalışma kalitesi/maliyet oranı oldukça caziptir.
Bulgaristan AB fonları tarafından destekleniyor. Özellikle altyapı projelerine güçlü AB fonlaması yapılmaktadır. Bulgaristan’da kurulan yabancı şirketler de bu AB fonlarından yararlanabiliyor.
Bulgaristan’da vergiler yüksek mi?
Avrupa Birliği’nde Macaristan’dan sonra en düşük kurumlar vergisi Bulgaristan’da bulunuyor. Kurumlar ve gelir vergisi %10 oranındadır.
Bulgaristan’da EUR kullanılıyor mu?
Bulgaristan’da günlük hayatta kullanılan para birimi Leva (BGN)’dir ve EUR’ya 10 yıldır sabitlenmiştir. (1 Leva = 0,51128 EUR). Bunun yanında serbest kambiyo rejimi geçerlidir. Para birimi konvertibldir. Diğer ülke paralarına çevrilebilir.
Bulgaristan’da kurduğum şirket arazi satın alabilir mi?
Evet. Yabancılar şahsen arazi satın alamazlar ancak bir şirket kurduklarında, şirketleri arazi satın alabilir.
Bulgaristan’da şirket kurup Türkiye’ye araç getirmek mümkün müdür?
Bulgaristan’da şirket kurup şirket üzerine araç satın alıp Türkiye’ye getirmek mümkündür. Bulgaristan araç fiyatları Türkiye’ye göre çok avantajlıdır. Şirket adına kayıtlı 0 ya da 2. el satın alınan araçlar plaka değişimi yapılmadan (yabancı plaka ile) 3 ay süre ile şirket ortağı, şirket çalışanı ya da şirket ortağının birinci dereceden akrabası tarafından Türkiye’de kullanılabiliyor. 3 ay süre dolduktan sonra aracın Türkiye’den çıkış yapması gerekir. Bu süre sonunda araç değişikliği yapılarak tekrar Türkiye’ye araç ile gelmek mümkündür.
Hizmetlerimiz
Yurt Dışında İş Kurmak
- Yeni Şirket Kurmak
- Şirket Satın Almak
- Şube Açmak
- Banka Hesabı Açmak
- Adres ve Ticari Sicil
- Oturum ve Çalışma İzni
- İş Planı ve Strateji Oluşturmak
- Vize Hizmetleri
- Muhasebe Hizmetleri
- Teşvik Danışmanlığı
- Vergi Denetimi ve Danışmanlık
- Finansal Danışmanlık
- Yatırım Danışmanlığı
- Pazar Araştırmaları
Sizin İçin Ne Yapabiliriz?
10+
Yıllık Tecrübe
MHR & Partners olarak 30’dan fazla ülkede doğrudan ve dolaylı olarak aktifiz. 10 yılda 100 ülkede faaliyet göstermeyi hedefliyoruz. Şu anda şirket kurmak, oturum izni almak, mali – finansal başta olmak üzere yurt dışındaki tüm operasyonel süreçleriniz için uçtan uca danışmanlık ve destek hizmetleri sunuyoruz.
Önceliğimiz yurt dışında büyüme vizyonu ve iş stratejisi olan firmalara danışmanlık hizmeti vermektir. Şirket kurma aşamalarından sonra MHR & Partners (Mühür YMM AŞ) güvencesiyle hizmetlerimizin kesintisiz devam etmesine özel önem veriyoruz. Güvenli liman olma ve sürdürülebilir hizmetler sunma temel misyonumuzdur.
Dünyanın en ücra yerinde dahi olsa girişimcilerimizin büyümeye ve gelişmeye yönelik iş planlarına köprü olmak istiyoruz.
Bulgaristan'da Şirket Kurmak İçin Nasıl Başlamalıyım?
Öncelikle bir iş planı oluşturmalısınız. Bunun için Bulgaristan’ı ziyaret etmeniz ve yerel bir partner eşliğinde iş temaslarında bulunmanız, bağlantılar tesis etmeniz çok faydalı olur.
En az 3 yıllık iş planınızın içinde vizyonunuzu, faaliyet göstereceğiniz sektörü ve işiniz detaylarını belirlemeniz, amaç ve hedeflerinizi netleştirmeniz, yatırım bütçenizi ve sermayenizi çıkarmanız son derece önemlidir.
Araştırma ve planlama aşamasından sonraki adım harekete geçmektir. Hiç bilmediğiniz bir piyasada riski ve maliyeti en düşük strateji Bulgaristan piyasasını çok iyi bilen partnerler veya danışmanlar yoluyla ilerlemektir.
MHR & Partners olarak Almanya’da kendi şirketimizi kurduk ve Mannheim’de fiziki ofis açtık. Yurt dışı operasyonlarımızı Almanya merkezli yürütüyoruz. Hollanda, İngiltere Belçika, Romanya, Karadağ ve Bulgaristan’da tesis ettiğimiz yerel partnerler yardımıyla güvenli ve hızlı bir şekilde sıfırdan bir işletme kurmanız ve kuruluş sonrasında ihtiyaç duyabileceğiniz tüm süreçleri yönetmeniz için size uçtan uca danışmanlık hizmetleri sunuyoruz.
Bulgaristan’da iş kurmak için “Yurt Dışı Hizmetlerimize Başvuru” sayfasından başvuru formunu doldurarak süreci başlatabilirsiniz.
Size Yardımcı Olalım
Kolay ulaşabilir olmak ve açık iletişim firmamızın temel ilkelerindendir.
Bulgaristan’da şirket kurmak ve yurt dışı bağlantılı diğer hizmetlerimiz hakkında bilgi ve teklif almak için bana e-posta gönderebilir veya aşağıdaki şirket telefon numarasından mesai saatleri içinde (hafta içi 9:00 – 18:00 arası) beni arayabilirsiniz.
