Avrupa'ya Açılan Yatırım Kapısı: Romanya
1 Ocak 2007 yılında Avrupa Birliğine tam üye olan Romanya 2004 yılından beri bir NATO ülkesidir. Karadeniz’e kıyı şeridi olan Romanya, Doğu Avrupa ve Balkanlar’da stratejik bir geçiş ülkesi konumundadır. Romanya’da hızlıca ve düşük maliyetlerde şirket kurmak mümkündür. Cazip vergi oranları ve yetişmiş rekabetçi işgücüyle Romanya, Avrupa piyasasına açılmak isteyen yabancı yatırımcılar için merkez üssü ülkelerin başında gelmektedir.
Okuma Tavsiyesi
Romanya’da yatırım yapmanın avantajlarıyla ilgili derin bir iç görü sahibi olmak için “Romanya’da Yatırım Yapmak İçin 23 Neden” başlıklı makalemizi gözden geçirmenizi tavsiye ediyoruz.
Romanya'da Şirket Türleri
Romanya’da genel olarak şirket türlerini şu şekilde sınıflandırabiliriz:
- Limited Şirketi (SRL)
- Anonim Şirket (SA)
- Genel Ortaklık Şirketi (SNC);
- Limited Ortaklık Şirketi (SCS)
- Hisseli Limited Ortaklık Şirketi (SCA)
- Şahıs Şirketi (PFA)
Bu şirket türlerinden en yaygın olan Anonim Şirket (SA) ve Limited Şirket (SRL) yasal formlarını daha yakından tanıyalım.
Limited Şirketi (Societate cu răspundere limitată) (SRL)
Romanya’da en avantajlı ve en yaygın şirket türüdür. Yabancı girişimcilerin de en çok tercih ettiği şirket şeklidir. Minimum kuruluş sermayesi 200.- Romen leyi (RON) (40 EUR) olmalıdır. Sermaye paylara bölünür ve 1 payın değeri 10 RON’dan daha az olamaz. Tüm belgeler hazır ise 1 hafta içinde yasal olarak kurulması mümkündür.
Limited şirketleri en az bir gerçek veya tüzel kişi veya bunların birleşimleri tarafından kurulabilir. Ortakların tamamı yabancı olabilir. Romen ortak alma zorunluluğu yoktur. Gerçek veya tüzel kişi, yerli veya yabancı tüm ortakların sayısı 50’yi geçemez. Bir SRL şirketinde ortak olan kişi başka bir SRL şirketinin tek ortağı olamaz.
Ortakların sorumluluğu yatırdıkları sermaye ile sınırlıdır. Şirketin borçlarından dolayı ortaklar kişisel mal varlıkları ile sorumlu olmazlar. Bu şirket türünde hissedar aynı zamanda çalışan olabilir. Bu şirket türünde hisseler bölünemez ve halka arz edilemez. Yönetilmesi ve karar alma süreçleri anonim şirketlere göre oldukça kolay ve hızlıdır.
Anonim Şirket (Societate pe acţiuni) (SA)
Bu şirket türünü daha çok halka açılarak büyük miktarda sermaye temin etmek isteyen yatırımcılar tercih etmektedir. Anonim şirket yapısına sahip bir şirketin sahiplerine güçlü prestij sağlayan bir algısı da vardır. Limited şirkette olduğu gibi ortakların sorumlulukları koydukları sermaye ile sınırlıdır. Ortaklar hisselerini satmak için diğer ortakların rızasını almalarına gerek yoktur. Hisseler kolaylıkla satılabilir veya devredilebilir.
Anonim şirket türünde minimum sermaye tutarı 90.000 RON (18.000 EUR) Lei olmalıdır. Her hissedar veya ortak tarafından ödenmiş kayıtlı sermayenin minimum %30’u kuruluş tarihinde geri kalan kısmı ise 12 içinde yatırılmalıdır. Ortak sayısı en az 5 özel / tüzel kişi olmalıdır. Ortaklar için yerli yabancı herhangi bir ayrım bulunmuyor. Tüm ortaklar yabancı olabilir.
Nakdi sermayenin yatırılmasında geciken ortak, sermayenin yatırılması gereken tarih itibariyle faiz ödemek zorundadır.
Kuruluş belgelerinde başka bir şekilde açıklama bulunmadığı durumlarda, kar dağıtımı sermayeye katkı oranında her ortağa ödenir. Kar dağıtımı sadece fiili karlardan ödenir. Sermayenin azalması halinde önce sermaye artırılır, sonra kar paylarının dağıtımı yapılır.
Nasıl Bir Şirket Kurmalıyım?
Şirket kurmadan önce vizyonunuzu, iş stratejinizi, gelecek hedeflerinizi netleştirmeniz gerekiyor. Yapmak istediğinizi işin niteliği, sermaye miktarınız, tahmini satış hacminiz ve vergisel avantajları değerlendirerek iyi bir danışmanlıkla en uygun şirket türüne karar verebilirsiniz. Bir şirket türünden ihtiyaca göre başka bir türüne geçiş yapmak da mümkündür.
Romanya’da Vergi Oranları ve Teşvikleri Nasıldır?
Asgari Ücret | 2022 yılı itibariyle 2,550 RON brüt (515 EUR) ve 1,524 RON net (305 EUR) |
Kurumlar Vergisi | Yıllık gelir 1.000.00 EUR altında olan küçük şirketler için %1 ve %3 arası Bunun dışında genel oran %16 |
Temettü Vergisi | %5 |
KDV Oranı | %19 ; 60.000 Eur’ya kadar KDV’den istisna |
Kişisel Gelir Vergisi | %10 |
Beyanname Verme Süreleri | Aylık, üç aylık, altı aylık veya senelik. |
Gelir Vergisİ Teşvikleri | IT sektöründe istihdam edilen personel, Ar-Ge kapsamında çalışan personel ve inşaat işçileri gelir vergisinden muaftır. |
Kurumlar Vergisi Teşvikleri | Teknolojik ekipmanlara, bilgisayar ve ilgili ekipmanlara, yazılım programlarına yatırılan karlar vergiden muaftır. İnovasyon ve Ar-Ge alanında faaliyet gösteren mükellefler ilk 10 yıl için kurumlar vergisinden muaftır. |
Romanya’da yabancı şirketlerin yatırım değerinin en az 1 milyon Euro olması durumunda;
- yeni bina inşaatı giderleri,
- mevcut bir binanın kira giderleri,
- fikri mülkiyet haklarına ilişkin giderler
- teknik malzeme ile ekipman için yapılan sermaye harcamaları
Romanya devleti tarafından teşvik edilmektedir. Teşvik oranları yatırımım yapıldığı bölgeye göredeğişmektedir. Örneğin, teşvik oranı Bükreş’te %10, Batı Bölgesi ve Ilfov’da %35, ülkenin diğer bölgelerinde ise %50 olarak belirlenmiştir. Romanya’da verilen destek ve teşvikler ile başvuru koşulları hakkında bilgi almak için bu çalışmayı gözden geçirebilirsiniz.
Yabancı Yatırımcıların Romanya’da Şirket Kurması
Yabancı sermayeli bir şirket kurmak ile bütünüyle Romen sermayeli olan bir şirket kurmak arasında herhangi bir işlem farklılığı bulunmamaktadır. Romanya’da şirket kuruluşu, vergi hukuku ve serbest dolaşıma ilişkin olarak yabancı sermayeli şirketlere yönelik bir kısıtlama bulunmamaktadır.
Romanya’da ticari faaliyette bulunmak için şirket kurulması zorunludur. Romanya’da şirketlerin kuruluş işlemleri 1997 yılından itibaren oldukça kolaylaşmıştır. Şirket kuruluş işlemleri için yatırımcıların sadece faaliyette bulunacağı bölgenin Ticaret Sicil Bürosu ile temas kurmaları yeterli olmaktadır. Bunun dışında şirket ana sözleşmesinin onaylanacağı Noter Bürosu ile işlemleri olmaktadır. Şirket kuruluşunun hemen sonrasında doğrudan faaliyete başlanabilmektedir.
Yabancıların Romanya’da şirket kurmaları için önce kendi iş planları ve yatırım hedeflerine uyan bir şirket türünü seçmeleri gerekmektedir. Yerel ve yabancı girişimcilerin çok tercih ettikleri şirket türü, ortaklara sınırlı sorumluluk yükleyen ve sermaye gereksinimi oldukça az olan Limited şirket (SRL) dir. Şirket türü belirlendikten sonra, şirket türüne bakılmaksızın Romanya’da şirket kurmak için yapılması gereken diğer işlem adımları şunlardır:
- Şirket için en az 3 isim tercih sırasına göre yazılı olarak beyan edilir ve bu adlardan birisi Ticaret Sicil Bürosu tarafından onaylanır.
- Şirketin kuruluş sözleşmesinin notere onaylatılması gerekmektedir.
- Şirket sermayesinin ödemesi yapılır.
- Şirket kurma yetkisi almak için, başvuru formu ve aşağıda belirtilen başvuru belgeleriyle birlikte Bölgesel Ticaret Sicil Ofisi’ne sunulur.
- Ticaret Sicil Ofisinin onayı sonrasında kuruluş kararı Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayınlanır.
- Şirketin Kamu Maliyesi Genel Müdürlüğü’ne kaydı yapılır ve bir vergi sicil numarası alınır.
Şirketin faaliyet alanı ile ilgili makamlardan alınması gereken tüm onay ve ruhsatların Ticaret Sicili tarafından incelenmesi, kayıt tarihinden itibaren 1 hafta içinde içinde tamamlanır. Yetkili merciler onay veya ruhsatları 2 hafta içinde verirler. Şirket, bir vergi sicil numarası aldıktan sonra ancak herhangi bir bankada hesap açabilir.
Ticaret Sicil Ofisine ibraz edilmesi gereken belgelerin özeti şu şekildedir:
- Noter onaylı şirket kuruluş sözleşmesi,
- Kayıtlı sermayenin ödendiğine dair banka dekontu,
- Şirket merkez bürosunun ve kuruluş sözleşmesi ile oluşturulan diğer küçük bürolar varsa bunların sahipliğini kanıtlayan belgeler.
- Yasadışı yönünün olup olmadığının başvuranın kendi sorumluluğunda olduğunun yazılı olarak bildirilmesi.
Not: Romanya yasalarına göre hileli yönetim, güveni kötüye kullanma, sahtekarlık, yanlış kullanım, hile, yanlış kanıt, rüşvet alma/verme vb. konularda tutuklanmış kişiler şirket kurucuları, yöneticileri ve denetleyicileri olamazlar.
- Kuruluş sözleşmesiyle yönetici atandığı zaman, atanan yönetici tarafından hazırlanan yönetim sözleşmesi,
- Romanya’da şirket ya da şube kuran yabancı şirketler için Ticaret Sicilinden alınan Şirket Sözleşmesi’nin yeminli tercümesinin ya da özetinin kopyaları,
- Yasal vergilerin ödendiğine dair belgeler
Bu belgelerin detaylı listesine Romanya Ticaret Sicil Bürosunun resmi sitesinden ulaşabilirsiniz.
Not: Sigorta, bankacılık gibi devlet tarafından denetlenen bazı sektörlerde faaliyette göstermek için yetkili yasal otoritelerden kuruluş izni almak gerekmektedir.
Yabancı Yatırımcıların Romanya’da Şube Açması
Romanya yasalarına göre, şubeler bağlı oldukları şirketlerin hukuksal kişiliği olmaksızın tüzel kişiliği haiz değildirler ve kurulmadan önce faaliyet gösterecekleri bölgedeki Bölge Ticaret Siciline kaydolmak zorundadırlar. Merkezi yurtdışında bulunan tüzel kişiler yerel şirketler ile aynı yasalara tabidirler. Şubeler için gerekli olan yasal gereklilikler şube statüsüne sahip üye şirketler, acente ya da temsilcilikler için de geçerlidir.
Yabancı bir şirketin şubesini açmak için şu şartlar gereklidir:
- Şubelerin merkez bürolarının bulunduğu bölgenin Ticaret Siciline kayıt başvurusu
- Romanya’da kurulan yabancı şirketin sözleşmesinin yeminli tercümesinin ya da özetinin kopyaları
- Şubenin kurulacağına dair şirket yönetim kurulunun kararı. Söz konusu karar şu bilgileri içermelidir: Şube merkezinin adresi, faaliyet konusu ve amacı, şubeyi temsil edecek yetkili kişi.
- Ana Sözleşmede şube kurulabilmesine dair hükümlerin bulunmadığı durumlarda, gerçek formda, ana sözleşmede değişiklik yapacak ek sözleşme
- Şubenin bir merkezi olduğuna dair belge
- Şubeyi temsilen yetkili kişinin, bütün yasal hükümlerin yerine getirildiğine ve sorumluluğu üzerine aldığına dair vereceği beyan
Şubenin açılmasından sonra şirket, sözleşmesinin yeminli tercümesinin ya da özetinin kopyalarını sunmaksızın başka bir şube açabilir.
Yabancı Yatırımcıların Romanya’da Temsilcilik Açması
Romanya’da kurulacak temsilcilikler kendi başlarına ticari faaliyette bulunamamakta, ana şirket adına reklam ve tanıtım vb. faaliyetleri icra edebilmekte, fatura tanzim edememektedirler.
Yabancı yatırımcıların Romanya’da temsilcilik açmaları için Romanya Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı bünyesindeki Dış Ticaret Departmanından izin almaları gerektirmektedir. Bunun için başvuru formuna ek olarak bazı belgeleri ibraz ederek başvuru sürecini başlatırlar.
Başvurunun yapılmasını müteakip en geç 30 gün içerisinde onaylanır. Sonrasında, temsilci bürosu, Romanya Ticaret ve Sanayi Odasına kaydettirilir.
Yabancı Yatırımcılar İçin Cazip Sektörler Nelerdir?
Romanya’nın 2007 yılından itibaren AB üyesi olması, ülkeyi yatırımcılar açısından cazibe merkezi yapmıştır. 2003 yılında ülkedeki stok Yabancı Doğrudan Yatırım (FDI) tutarı 10 milyar Euro iken, 2019 yılında 83,9 milyar Euro seviyesine yükselmiştir. Romanya’nın Avrupa kıtasındaki coğrafi konumu, burada şirket kuran yabancı yatırımcılara tüm Avrupa ekonomilerine güvenli bir şekilde açılabilmek için cazip bir zemin oluşturmaktadır.
Romanya’da gayri safi milli hasıladan en çok pay alan sektör (yüzde 47 ile) hizmet sektörüdür. Toplam işgücünün %36’sını hizmet sektörü istihdam etmektedir. Bununla birlikte yabancıların yatırım yaptığı sektörlerde bu durum farklıdır. 2018 yılı itibariyle yabancı yatırımcıların sektörel dağılımında %32 ile imalat sektörü ilk sırada yer alırken, inşaat ve emlak sektörü %15 ile ikinci, ticaret üçüncü ve finansal aracılık dördüncü sırada yer almıştır.
Doğu Avrupa bölgesinde bir bilgi-işlem teknolojileri ve iletişim (IT&C) merkezi olmayı hedefleyen Romanya’da sektörün 2022 yılında 6,5 milyar Euro büyüklüğe ulaşmıştır. Romanya hükümeti yazılım sektörüne büyük teşvikler vermektedir. Teknolojik ekipmanlara, bilgisayar ve ilgili ekipmanlara, yazılım programlarına yatırılan karlar vergiden muaftır. İnovasyon ve Ar-Ge alanında faaliyet gösteren mükellefler ilk 10 yıl için kurumlar vergisinden muaftır. IT sektöründe çalışanlar ve AR-GE faaliyetiyle iştigal eden personeller için gelir vergisi oranı %0’dır. Küresel yazılım şirketleri (Oracle, Amazon, IBM ve Deutsche Bank) halihazırda ülkeye yatırım yapmıştır.
Romanya, Ulusal Dayanıklılık ve İyileşme Planı (NRRP) aracılığıyla “Yeni Nesil AB” finansmanından 27 milyar EUR hibe ve kredi alacak. 2021 ile 2026 arasında dağıtılacak olan NRRP fonu, Romanya’nın yeşil geçişini, dijitalleşme çabalarını ve sağlık sisteminin dayanıklılığını desteklemeyi amaçlıyor.
Romanya’da otomotive sektörü hızlı büyüme göstermektedir. Bugün otomotiv sektörünün yıllık cirosu 30 milyar EUR’yu aşmıştır. Bu nedenle, Romanya’da otomotive sektörüne yedek parça üreten yabancı firmalar için yatırım fırsatları söz konusudur.
Altyapının geliştirilmesine yönelik büyük hükümet projeleri vardır. Bu sektöre yatırım yapılmasını desteklemek için sunulan önemli miktardaki AB fonları, altyapı geliştirme sektörünü yabancılar için cazip hale getiriyor.
Yine sağlık sektörü ve tarım makineleri sektörlerinde yabancı yatırımcılar için potansiyel gelişim alanları mevcuttur.
Romanya’nın turizm sektörü oldukça canlı ve gelişmiştir. Bu sektör de yabancılar için önemli fırsatları barındırmaktadır.
Romanya’nın yatırım yapılabilecek en gelişmiş şehirleri şunlardır: Bükreş (Başkent), Köstence, Galați, Yaş, Cluj-Napoca, Timişoara, Braşov, Craiova.
Romanya vatandaşı olmayan yabancı kişiler konut ve işyeri satın alabilmekte ancak arazi satın alamamaktadır. Bununla birlikte, Romanya vatandaşı olmayanların kurdukları şirketler, şirket adına ev ve arazi satın alabilmektedir.
Hizmetlerimiz
Yurt Dışında İş Kurmak
- Yeni Şirket Kurmak
- Şirket Satın Almak
- Şube Açmak
- Banka Hesabı Açmak
- Adres ve Ticari Sicil
- Oturum ve Çalışma İzni
- İş Planı ve Strateji Oluşturmak
- Vize Hizmetleri
- Muhasebe Hizmetleri
- Teşvik Danışmanlığı
- Vergi Denetimi ve Danışmanlık
- Finansal Danışmanlık
- Yatırım Danışmanlığı
- Pazar Araştırmaları
Sizin İçin Ne Yapabiliriz?
10+
Yıllık Tecrübe
MHR & Partners olarak 30’dan fazla ülkede doğrudan ve dolaylı olarak aktifiz. 10 yılda 100 ülkede faaliyet göstermeyi hedefliyoruz. Şu anda şirket kurmak, oturum izni almak, mali – finansal başta olmak üzere yurt dışındaki tüm operasyonel süreçleriniz için uçtan uca danışmanlık ve destek hizmetleri sunuyoruz.
Önceliğimiz yurt dışında büyüme vizyonu ve iş stratejisi olan firmalara danışmanlık hizmeti vermektir. Şirket kurma aşamalarından sonra MHR & Partners (Mühür YMM AŞ) güvencesiyle hizmetlerimizin kesintisiz devam etmesine özel önem veriyoruz. Güvenli liman olma ve sürdürülebilir hizmetler sunma temel misyonumuzdur.
Dünyanın en ücra yerinde dahi olsa girişimcilerimizin büyümeye ve gelişmeye yönelik iş planlarına köprü olmak istiyoruz.
Romanya'da Yatırım Yapmak İçin Nereden Başlamalıyım?
Öncelikle bir iş planı oluşturmalısınız. Bunun için Romanya’yı ziyaret etmeniz ve yerel bir partner eşliğinde iş temaslarında bulunmanız, bağlantılar tesis etmeniz çok faydalı olur.
En az 3 yıllık iş planınızın içinde vizyonunuzu, faaliyet göstereceğiniz sektörü ve işiniz detaylarını belirlemeniz, amaç ve hedeflerinizi netleştirmeniz, yatırım bütçenizi ve sermayenizi çıkarmanız son derece önemlidir.
Araştırma ve planlama aşamasından sonraki adım harekete geçmektir. Hiç bilmediğiniz bir piyasada riski ve maliyeti en düşük strateji Romanya piyasasını çok iyi bilen partnerler veya danışmanlar yoluyla ilerlemektir.
MHR & Partners olarak Almanya’da kendi şirketimizi kurduk ve Mannheim’de fiziki ofis açtık. Yurt dışı operasyonlarımızı Almanya merkezli yürütüyoruz. Hollanda, İngiltere Belçika, Romanya, Karadağ ve Bulgaristan’da tesis ettiğimiz yerel partnerler yardımıyla güvenli ve hızlı bir şekilde sıfırdan bir işletme kurmanız ve kuruluş sonrasında ihtiyaç duyabileceğiniz tüm süreçleri yönetmeniz için size uçtan uca danışmanlık hizmetleri sunuyoruz.
Romanya’da iş kurmak için “Yurt Dışı Hizmetlerimize Başvuru” sayfasından başvuru formunu doldurarak süreci başlatabilirsiniz.
Size Yardımcı Olalım
Kolay ulaşabilir olmak ve açık iletişim firmamızın temel ilkelerindendir.
Romanya’da şirket kurmak ve yurt dışı bağlantılı diğer hizmetlerimiz hakkında bilgi ve teklif almak için bana e-posta gönderebilir veya aşağıdaki şirket telefon numarasından mesai saatleri içinde (hafta içi 9:00 – 18:00 arası) beni arayabilirsiniz.
