01 Aralık İş Makaleleri

Bir Şirkette Neden İç Denetim Sistemi Olmalı?

Yazar: Osman Çatak | Danışman

Uluslararası İç Denetim Enstitüsü (IIA) tanımına göre İç Denetim; bir kurumun faaliyetlerini geliştirmek ve onlara değer katmak amacını güden bağımsız ve objektif bir güvence ve danışmanlık faaliyetidir. Başka bir deyişle denetim; işlerin hedeflere, bütçelere ve usullere uygunluğunun test edilerek belirlenmesidir.

Denetim güvene mani değildir

İşletmeler, iş süreçlerini amaç ve hedefleri doğrultusunda dizayn etmektedir. Peki dizayn edilen bu iş süreçlerinin işletmenin hedefleri doğrultusunda işleyip işlemediğinden nasıl emin olabilirsiniz?

Şirketinize dünyanın en iyi sistemini de kursanız bu sistemi denetlemediğiniz taktirde çökmeye mahkumdur.  Aşağıda bir işletmede neden iç denetim sistemi olması gerektiğine dair 8 neden sunulmaktadır.

1. Üst yönetimin aksaklıklardan haberdar olması

Patronun ve yönetim kurulunun şirkette olan bitenden doğrudan bilgi sahibi olması ancak denetimle mümkün olmaktadır. Birçok şirkette tüm işlerin nasıl yapılacağını izah eden prosedürleri tam ve mükemmel gibi görünür. Dolayısıyla bunlarda yönetim zafiyeti olabileceği ne yönetim kurulunun ne de patronun aklına gelmez. Ancak arada bir rakamsal sonuçların beklenenin çok altında ve uzağında bulunması özellikle üst yönetimde tedirginliklere neden oluyorsa da alt kademelerden gelen izah ve bahanelerle, bunun geçici olduğunu kısa süre içinde yeniden istenilen kârlara ulaşılacağı güveni verilmeye devam edilir. İşletme körlüğünün de etkisiyle aksaklıklara zamanında müdahale edilmediğinden birçok şirket bu nedenler yüzünden kaybolup gider.

Zamanında önlemini alan şirketler ise halen iş hayatlarına devam ediyorlar. Peki alınan önlemler nelerdir?  Yapılan çalışma ve gözlemler göstermiştir ki, birinci önlem; sistemin usulüne göre çalıştığını denetleyecek ve en üst yöneticiye aktaracak bir denetim grubunun kurulmasıdı

2. Erken uyarı sistemi

Yapılan araştırmalar göstermiştir ki mali sıkıntılar, borçları ödeyememe, iflas gibi durumların kökeninde zamanında alınmayan önlemler ve şirketin erken uyarılıp gereğinin yapılmaması yatar. Nasıl ki; sağlığını korumak isteyen biri belirli dönemlerde check up yaptırıyorsa, firmalar da yaşamlarını uzun tutmak için belirli dönemlerde iç denetim yaptırmalıdırlar.

İç denetim; kurum içinde var olan tüm süreçlerle (Pazarlama, Satış, Muhasebe, Satın alma, Üretim, Depo, İnsan Kaynakları) birebir ilgilidir. Bu süreçlerin istenilen ölçütlerde çalışıp çalışmadığını test eder, dolayısıyla iç denetimin sorunu kaynağında tespit etme özelliği buradan gelmektedir.

3. Sorumluluk ve Hesap Verebilirlik

İşletmelerin büyümesi nedeniyle yetki ve sorumluluk devrinin zorunlu hale gelmesi; işletme çalışanlarının etkinliklerinin ve üst yönetimin politikalarına uyum derecesinin araştırılması ihtiyacı iç denetime başvurulmasının en temel gerekçesidir.

4. Profesyonel Yöneticileri Ölçme

Profesyonelleşmenin ve işletme ölçeklerinin büyümesinin bir sonucu olarak aylıklı tam zamanlı yönetici çalıştırma ihtiyacı doğmaktadır. Bu yöneticilerin sorumluluklarını ne kadar yerine getirdiklerini ölçme ve değerlendirme ihtiyacı ise iç denetimin gerekliliğini ortaya koymuştur.

 

5. Yönetime Danışmanlık ve Yardım

İç denetimin amacı; sadece hata ve hileleri ortaya çıkarmak değil aynı zamanda işletme yönetiminin ihtiyaç duyduğu alanlarda gerekli danışmanlık desteğini vermektedir.

6. Tasarruf İhtiyacı

Yoğun rekabet koşullarında ayakta kalabilmek için maliyetlerin her alanda minimize edildiği günümüzde iç denetim birimi, işletmeler için tasarruf sağlayabilecek alanların ortaya çıkarılmasına yardımcı olmaktadır.

7. Hileli İşlemlere Karşı Koyma İhtiyacı

İç denetimin en önemli uğraş alanlarından biri de işletme sahipleri, yöneticileri veya çalışanları tarafından yapılabilecek hilelerin ortaya çıkarılmasıdır.

“İç denetim fonksiyonun” yeterli ve etkili bir şekilde yürütülmesi, işletmedeki kontrol mekanizmalarının sağlıklı çalışmasını sağlar ve dolayısıyla operasyonel risklerin, hilenin ve gelir kayıplarının oluşmasını engelleyerek işletmenin verimliliğinin ve rekabet gücünün artması gibi önemli katkılarda bulunur.

8. Personeli değerlendirme ve ölçme

Denetim; şirket amaçlarının yerine getirilmesi için öngörülen planların gerçekleştirilmesinde görevli personelin verimlilik ve başarılarının ölçülmesi ve planlardan sapmaların giderilmesi için gereken düzenlemelerin yapılması sürecidir. Bu fonksiyonun amacı planlara, yönergelere ve kurallara uygunluğu sağlamaktır. Etkin bir denetim gerçekleştirilmesi için standartların ve prosedürlerin oluşturulması, iş akış şemalarının belirlenmesi, 360° feedback (geribildirim) sisteminin kurulması, maliyetlerin incelenmesi ve gözetimin sürekli olması gerekmektedir.

İç denetim aynı zamanda başarıların ölçülmesini de sağlayacaktır. Personelde, “yaptığım görülüyor” izlenimini oluşturacak ve personelin daha motive çalışmasını sağlayacaktır.

 

 

Makale Yazarı Osman Çatak Kimdir?

1984 yılında Çankırı’da doğdu. İşletme Fakültesi’nden 2002 yılında mezun oldu. 2010 yılında SMMM unvanını aldı. Marmara Üniversitesi’nde “Sürdürülebilir Büyüme ve Kalite Yönetimi Bilim Dalında” yüksek lisans yaptı. Çeşitli sektörlerdeki firmalarda, Mali ve İdari işler Müdürlüğü, İç Denetim Direktörlüğü, Genel Müdürlük ve Bağımsız Yönetim Kurulu üyeliği görevlerini üstlendi. Liderlik ve takım yönetimi, kalite ve insan kaynakları yönetimi, süreç yönetimi ve iyileştirme teknikleri, iletişim teknikleri ve NLP konularında eğitimler aldı. 2014 yılında kendi firmasını kurarak farklı sektörlerdeki işletmelere mali müşavirlik, yönetim danışmanlığı ve  yöneticilik eğitimi hizmetleri vermektedir.

Tags: