İç denetimin tanımı

 

Uluslararası İç Denetim Enstitüsü (IIA) tanımına göre İç Denetim; bir kurumun faaliyetlerini geliştirmek ve onlara değer katmak amacını güden bağımsız ve objektif bir güvence ve danışmanlık faaliyetidir. Başka bir deyişle denetim; işlerin hedeflere, bütçelere ve usullere uygunluğunun test edilerek belirlenmesidir.

Denetim kelimesi, iletişimin temel öğesi olan dinleme kökünden gelmektedir. Şirketlerde ne olup bittiğine ilişkin pay sahiplerinin bilgi alma ihtiyacı iç denetimin çıkışında önemli rol oynamıştır.

Burada bağımsızlık ve objektiflik kavramlarına ayrı bir yer vermek istiyorum;

Tanımdan da anlaşılacağı üzere bağımsızlık; iç denetim faaliyetinin verimli olmasının anahtar kuralıdır. Bu yüzden de iç denetçi doğrudan yönetim kuruluna yani patrona bağlı olmalıdır.

Ancak edindiğim tecrübeler göstermiştir ki firmaların en önemli hatalarından biri, iç denetimin ruhuna aykırı olarak, iç denetim departmanını veya dışardan aldığı iç denetim hizmetini İcra’ya yani CEO ya da Genel Müdüre bağlamalarıdır. Denetlenen birimlere raporlama yapılması, iç denetçinin bağımsızlığına ve yazdığı raporun objektifliğine aykırı bir durumdur.

 

İç denetimin amacı

İç denetimin temel amacı; kurum faaliyetlerini geliştirmek, iyileştirmek ve onlara değer katmaktır.

Bir firmada iyileştirme ve reorganizasyon çalışmaları yapmak için ilk olarak aksayan yerler tespit edilir. Bu aksayan noktaların tespit edilmesi, gerçekleştirilecek iyileştirme çalışmalarının salahiyeti açısından önem arz eder. Tespit (Check up) çalışmalarını gerçekleştirilecek birim ya da danışmanın iç denetim bilgisinin doğru teşhis ve sonrasında uygulanacak tedavi yöntemleri için yeterli seviyede olması önemlidir.  İç denetim, firmada aksayan noktalar için nereye daha fazla odaklanılması gerektiğini resmeder, önünüze koyar.

 

İç denetim kendi içinde 3’e ayrılır:

 

Faaliyet

Kurum içinde var olan tüm departmanların ya da bir departmanın faaliyetlerinin etkin ve verimli çalışıp çalışmadıklarını test eder. Önceden belirlenmiş kriterleri, işletmenin veya bir bölümünün amaçları, planlanmış bütçeleri gibi performans ölçütleridir.

Uygunluk

Bu departmanlarda çalışan personellerin gerçekleştirmiş oldukları işlemlerin veya faaliyetlerinin patron ya da üst yönetim tarafından belirlenmiş kural veya uyumunun test edilmesidir. Bu denetim türünde denetçi işletme yönetiminin koyduğu politikalara ve kurallara çalışanların uygun hareket edip etmediğini test eder.

Finansal 

İşletmenin finansal tablolarının genel kabul görmüş muhasebe kavram ve ilkelerine uygunluğunun tarafsız olarak incelenip raporlanma sürecidir. Önceden belirlenmiş kriterleri, genel kabul görmüş muhasebe kavram ve ilkeleridir.