Türkiye ve Almanya’da Kurulu Şirketler Arası Kâr Payı Aktarımının Vergilendirilmesi

MHR & Partners Akademi

Bu yazıda son derece teknik bir vergilendirme konusunu ele alıyoruz. Almanya mukimi bir firmanın Türkiye’de kurulu bir limited şirketine ortak olduğunu düşünelim. Türkiye’de kurulu limited şirket elde ettiği kârın Almanya’da mukim firmaya düşen payını Almanya’ya transfer etmek istediğinde vergilendirme her iki firma için nasıl olacak?  

Türkiye’de birçok şirket sahibi girişimcimiz Almanya’da şirket kurmaktadır. Bazen Almanya’da kurduğu şirketi Türkiye’deki şirketine ortak etmektedir. Bazen de Almanya’da mukim yabancı bir şirket Türkiye’de şirket kurmakta ve bu şirkete ortak olmaktadır. Bu yazı bu tür bir ortaklık ilişkisi içinde olan farklı ülkelerde bulunan şirketler arasındaki kâr payı transferinin vergilendirilmesi konusuna açıklık getiriyor.

Bu yazıda kâr payı transferinin vergilendirilmesini ele alırken yoğun bir şekilde ilgili yasal mevzuata referans veriyoruz. Özellikle de Türkiye’deki Kurumlar Vergisi ve Vergi Usul Kanunu yanında Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya Federal Cumhuriyeti arasında imzalanan gelir üzerinden alınan vergilerde çifte vergilendirmeyi ve vergi kaçakçılığını önleme anlaşması bu yazının belirleyici yasal çerçevesini oluşturuyor. Ayrıca, konuyu ele almada kullanılan metodoloji diğer Avrupa şirketlerinde mukim şirketlerin de Türkiye’de ortak olduğu şirketlere uyarlanabilir. Konu limited şirket üzerinden izah edilmiş olmakla beraber, anonim şirket gibi kurumlar vergisi kanununda kurumlar vergisi mükellefi olan diğer şirket/kurumlara da teşmil edilebilecektir. Yine bu yazıda kısaca, Türkiye’de mukim kişi veya şirketin Almanya’da kurulan bir şirketin ortağı olması durumunda Almanya’da kurulu firmanın dağıttığı kâr payının vergilendirilmesine de değiniyoruz.

1. Türkiye’de Kurulan Limited Şirketinin Türk Vergi Sistemine Göre Vergilendirilmesine İlişkin Özet / Genel Hükümler

 

Türkiye’de Kurulan Limited Şirket Nasıl Vergilendirilir?

Türkiye’de kurulan bir “Limited Şirket” 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu 1. Maddesi ve 2. Maddesi gereği sermaye şirketi olarak kurumlar vergisine tabidir. Aynı kanunun 3. Maddesi gereği Türkiye’de kurulan limited şirket “tam mükellef” kurum olarak vergilemeye tabidir. Kurumlar Vergisi Kanunu 3. Maddesi gereği tam mükellef kurumlar gerek Türkiye içinde gerekse Türkiye dışında elde ettikleri kazançların tamamı üzerinden vergilendirilirler.

Kurumlar Vergisi 6. Maddesi gereği, Türkiye’de kurulan limited şirket kurumlar vergisine tabi olup, kurumlar vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safî kurum kazancı üzerinden hesaplanır. Safi kurum kazancının tespitinde, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun ticarî kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır. 

Dar Mükellefiyet Kurum Kazancı Nelerden Oluşur?

Diğer taraftan aynı kanun maddesi gereği dar mükellefiyet” kapsamında olan şirketler ise (kanunun 1.inci maddesinde sayılı kurumlardan kanunî ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye’de bulunmayanlar) sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirilirler. Dar mükellefiyette kurum kazancı, aşağıdaki kazanç ve iratlardan oluşur:

a) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine uygun Türkiye’de iş yeri olan veya daimî temsilci bulunduran yabancı kurumlar tarafından bu yerlerde veya bu temsilciler vasıtasıyla yapılan işlerden elde edilen ticarî kazançlar (Bu şartları taşısalar bile kurumların ihraç edilmek üzere Türkiye’de satın aldıkları malları Türkiye’de satmaksızın yabancı ülkelere göndermelerinden doğan kazançlar, Türkiye’de elde edilmiş sayılmaz. Türkiye’de satmaktan maksat, alıcı veya satıcının ya da her ikisinin Türkiye’de olması veya satış sözleşmesinin Türkiye’de yapılmasıdır.).

b) Türkiye’de bulunan ziraî işletmeden elde edilen kazançlar.

c) Türkiye’de elde edilen serbest meslek kazançları.

d) Taşınır ve taşınmazlar ile hakların Türkiye’de kiralanmasından elde edilen iratlar.

e) Türkiye’de elde edilen menkul sermaye iratları.

f) Türkiye’de elde edilen diğer kazanç ve iratlar.

Dar Mükellefiyette belirtilen kazanç veya iratlar ile gelir unsurlarının Türkiye’de elde edilmesi ve Türkiye’de daimî temsilci bulundurulması konularında, 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun ilgili hükümleri uygulanır.

Hizmetlerimizi Keşfedin

Yurt Dışında
Şirket Kurmak

Almanya, İngiltere, Hollanda,
Belçika'da şirketiniz olsun

Online Yurt Dışı
Yatırım Danışmanı

Küresel pazarların fırsatlarını
uzmanından öğrenin!

KDV İade
Hizmeti

10 yılda 200'den fazla müşteri ve
1000'den fazla iade raporu

Tam Tasdik
Denetimi

Tam tasdik denetimden daha ötesi
Risk odaklı vergi planlaması

Online Vergi
Danışmanı

Uzmanımız bir tık ilerinizde!
Vergisel avantajları keşfedin!

Şirketler İçin Kanuni Merkez ve İş Merkezi Ne Demektir?

Kanunî Merkez: Vergiye tâbi kurumların kuruluş kanunlarında, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde, tüzüklerinde, ana statülerinde veya sözleşmelerinde gösterilen merkezdir.

İş Merkezi: İş bakımından işlemlerin fiilen toplandığı ve yönetildiği merkezdir.

Türkiye’de Kurulan Limited Şirket Nasıl Beyanname Verir?

Kurumlar Vergisi 14. Maddesi gereği, Türkiye’de kurulan limited şirket vergiye tâbi kazancının tamamı için bir beyanname verir.  Kurumlar vergisi beyannamesi, hesap döneminin kapandığı ayı izleyen dördüncü ayın birinci gününden yirmi beşinci günü akşamına kadar mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilir. Aynı kanunun 24. Maddesi gereği Kurumlar vergisi, beyannamenin verildiği ayın sonuna kadar ödenir. Aynı kanunun 32. Maddesi gereği bir hesap döneminde elde edilen safi kurum kazancına kurumlar vergisi %20 olarak uygulanmaktadır. (2022 yılı kazançlarına Cumhurbaşkanlığı kararnamesi gereği %23 uygulanacaktır, aksi bir kara alınmaz ise 2023 yılı kazançlarına %20 uygulanacaktır)

Türkiye’de Kurulan Limited Şirketin KDV Yükümlülüğü

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu gereği Türkiye’de kurulan “limited şirketin” yurt içinde gerçekleştirdiği mal ve hizmet teslimleri genel kural olarak katma değer vergisine tabidir. Ancak Katma Değer Vergisi Kanunu 1/1-a ve 12/2 maddesi gereği yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler katma değer vergisinden istisnadır. Yurt dışındaki müşteri tabiri; ikametgâhı, işyeri, kanunî ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar ile yurtiçinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubelerini ifade eder. Bir hizmetin yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmet sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar yerine getirilmiş olmalıdır.

  • Hizmetler yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olmalıdır.
  • Hizmetten yurt dışında faydalanılmalıdır.


Katma Değer Vergisi kanunu 1/1-a ve 12/2 maddesi gereği Türkiye’de kurulan limitet şirketinin yurt dışına vereceği hizmeti yurt dışındaki müşteriye verilmiş olması verilen hizmetten yurt dışında faydalanılması durumunda katma değer vergisinden istisnadır. Bahse konu verilen hizmetlere ilişkin düzenlenecek faturalarda KDV hesaplanmayacaktır.

2. Türkiye’de Kurulan Limitet Şirketinin Elde Ettiği Kazancını Kar Payı Olarak Almanya Mukimi Ortağına Dağıtması Durumunda Almanya ile Türkiye Arasında Yapılan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması Çerçevesinde Doğan Vergisel Yükümlülükler


Mevzuat Altyapısı

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında, Kanunun 1 inci maddesinde sayılı kurumlardan kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye içinde bulunmayanların, yalnız Türkiye’de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirileceği; üçüncü fıkrasında, dar mükellefiyette kurum kazancının hangi gelir unsurlarından oluştuğu sayılarak (a) bendinde Türkiye’de Vergi Usul Kanunu hükümlerine uygun işyeri olan veya daimi temsilci bulunduran yabancı kurumlar tarafından bu yerlerde veya bu temsilciler vasıtasıyla yapılan işlerden elde edilen ticari kazançların, (d) bendinde ise Türkiye’de elde edilen menkul sermaye iratlarının kurum kazancı olarak vergilendirileceği; dördüncü fıkrasında ise bu maddede belirtilen kazanç ve iratlar ile gelir unsurlarının Türkiye’de elde edilmesi konusunda Gelir Vergisi Kanununun ilgili hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendine göre, dar mükellefiyete tabi kimseler bakımından menkul sermaye iratlarının Türkiye’de elde edilmiş sayılması için sermayenin Türkiye’de yatırılmış olması gerekmektedir.

Aynı Kanunun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (4) numaralı bendinde de, kaynağı ne olursa olsun Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısmı menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır.

Türk vergi sistemi genel hükümlerine göre (iki ülke arasında düzenlenen çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması olmaması durumunda) Tam mükellef kurumlar tarafından 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesi ile 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15 inci ve 30 uncu maddeleri kapsamında;

“Türkiye’de bir iş yeri veya daimî temsilci aracılığıyla kâr payı elde edenler hariç olmak üzere dar mükellef kurumlara, dar mükellef gerçek kişilere, dağıtılan kâr payları üzerinden %10 oranında vergi kesintisi yapılması gerekmektedir.”

Kurumlar Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinde, dar mükellefiyete tabi kurumların maddede sayılan kazanç ve iratları üzerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı hükme bağlanmış olup, aynı maddenin altıncı fıkrasında ise yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısımdan ana merkeze aktardıkları tutar üzerinden, kurum bünyesinde %10 oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Vergilendirme Nasıl Yapılacak?

Buna göre, Limited Şirketin Ortağı yurtdışında mukim olması Türkiye’de kanuni ve iş merkezi bulunmaması dolaysıyla Dar Mükellef kurum olarak değerlendirilecektir. Türkiye’de kurulan Limited Şirket tarafından elde edilen kurum kazancının Şirketin Ortağı yurtdışında mukim dar mükellefe aktarılan tutarları üzerinden Kurumlar Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin altıncı fıkrasına göre tevkifat yapılması gerekmektedir.

Okuma Tavsiyesi

Holding Şirketinin İştirak Ettiği Başka Şirkete Ait Gayrimenkulleri Aktifine Geçirerek Satması Halinde Kurumlar Vergisi ve KDV İstisnası Konusu ne olur?
Makaleyi keşfedin!

Almanya ile Çifte Vergilendirme Anlaşması Bağlamında Kar Payı Vergilendirmesi


1 Ocak 2011 tarihi itibarıyla uygulanmakta olan Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya Federal Cumhuriyeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi ve Vergi Kaçakçılığını Önleme Anlaşması bulunmaktadır. Yurtdışında mukim Dar Mükellef kurumun Türkiye’de kurulan şirketten elde edeceği kâr payının vergilendirilmesinde Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya Federal Cumhuriyeti Arasında yapılan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasın da yer alan hükümler dikkate alınacaktır.

“Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya Federal Cumhuriyeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığını Önleme Anlaşması’nın “Temettüler” başlıklı 10 uncu maddesinde:

“Bir Akit Devletin mukimi olan bir şirket tarafından diğer Akit Devletin bir mukimine ödenen temettüler, bu diğer Devlette vergilendirilebilir.

Bununla beraber söz konusu temettüler, temettüyü ödeyen şirketin mukim olduğu Akit Devlette ve bu Devletin mevzuatına göre de vergilendirilebilir, ancak, temettünün gerçek lehdarı diğer Akit Devletin bir mukimi ise, bu şekilde alınacak vergi:

a) temettünün gerçek lehtarı, temettü ödeyen şirketin sermayesinin doğrudan doğruya en az yüzde 25 ini elinde tutan bir şirket (ortaklık hariç) ise, gayrisafi temettü tutarının yüzde 5 ini;

b) tüm diğer durumlarda gayrisafi temettü tutarının yüzde 15 ini aşmayacaktır.”hükmü yer almaktadır.

Anlaşmanın 23’üncü maddesinde yer verilen düzenleme ile bir devletin teşebbüslerinin, diğer devlette, bu diğer devletin teşebbüslerinden aynı koşullarda karşılaştıkları vergilemeden ve buna bağlı mükellefiyetlerden daha ağır bir vergilemeye tabi tutulmayacakları güvence altına alınmaktadır.

Anlaşmanın 10’uncu maddesinin 2/a bendi hükmü dikkate alındığında Türkiye’de mukim olan bir şirketin, kendisinin en az %25 sermaye payına sahip Almanya’da mukim gerçek lehtarlara yapılacak temettü ödemelerinde Türkiye’nin en fazla %5 vergi alma hakkının bulunduğu görülmektedir.

Bu hükümler çerçevesinde, Almanya mukimi şirketin, Türkiye’de kurulan Şirketin en az %25 sermaye payına sahip olması durumunda Türkiye’de kurulan Şirketin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısımdan Almanya mukimi şirkete yapılacak kâr payı ödemesi üzerinden Türkiye’de yapılacak vergilemede, iç mevzuatımızdaki %10 oranı yerine %5 oranının dikkate alınması gerekmektedir.

Anlaşmanın 7’nci maddesinin ve 10 uncu maddesinin 2’nci fıkrasının a) bendinin Türkiye’ye vergi alma hakkı tanıdığı durumda Türkiye’de doğan bir gelir unsuru, Anlaşmanın “Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi” başlıklı 22 inci maddesinin 2’nci fıkrasının (a) bendi gereğince Alman vergisinin hesaplanmasına esas olan matrahın dışında tutulacaktır. Anlaşmanın 12’nci maddesinin Türkiye’ye vergi alma hakkı tanıdığı durumda Türkiye’de ödenen vergi, Anlaşmanın 22 inci maddesinin 2’nci fıkrasının (b) bendi gereğince Almanya’da ödenecek olan vergiden mahsup edilecektir.

Bu anlamda Türkiye’de kurulan Şirketin, şirketin ortağı konumunda olan Almanya’da mukim firmaya kâr payı dağıtımında, vergi kesintisi yapacağı %5 oranındaki tutarı Almanya’da mukim firma Almanya’da ödenecek olan vergiden mahsup edecektir.

Anlaşma hükümlerinin iç mevzuata göre değişiklik getirdiği durumlarda, Anlaşma hükümlerinden yararlanabilmek için Almanya’da yerleşik söz konusu teşebbüsün Almanya’da tam mükellef olduğunun ve tüm dünya kazançları üzerinden bu ülkede vergilendirildiğinin Almanya yetkili makamlarından alınacak bir belge (mukimlik belgesi) ile kanıtlanması ve bu belgenin aslı ile birlikte Türkçe tercümesinin noterce veya Almanya’daki Türk konsolosluklarınca tasdik edilen bir örneğinin vergi sorumlularına veya ilgili vergi dairesine ibraz edilmesi gerekmektedir.

3. Türkiye’de Mukim Kişi veya Şirketin Almanya’da Kurulan Bir Şirketin Ortağı Olması Durumunda Almanya’da Kurulu Firmanın Dağıttığı Kar Payının Vergilendirilmesi


Yukarda zikrettiğimiz çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması karşılıklılık esası gereği tersi durumunda da, Türkiye’de mukimi şirketin, Almanya’da kurulan şirketin en az %25 sermaye payına sahip olması durumunda Almanya’da kurulan şirketin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısımdan Türkiye mukimi şirkete yapılacak kâr payı ödemesi üzerinden Almanya’da yapılacak vergilemede, iç mevzuatlarındaki vergileme oranı yerine %5 oranının dikkate alınması gerekmektedir.

Bu anlamda Almanya’da kurulan Şirketin, şirketin ortağı konumunda olan Türkiye’de mukim firmaya kâr payı dağıtımında, vergi kesintisi yapacağı %5 oranındaki tutarı Türkiye’de mukim firma Türkiye’de ödenecek olan vergiden mahsup edecektir.

4. Değerlendirme ve Sonuç

Yazımızın yukarıdaki bölümlerinde detaylı olarak açıkladığımız konuları kısaca özetleyecek olursak;

Türkiye’de kurulan bir “Limited Şirket” “tam mükellef” sermaye şirketi olarak kurumlar vergisine tabidir. Tam mükellef kurumlar ise gerek Türkiye içinde gerekse Türkiye dışında elde ettikleri kazançların tamamı üzerinden vergilendirilirler.

Türkiye’de kurulan limited şirketler için kurumlar vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safî kurum kazancı üzerinden hesaplanır. Safi kurum kazancının tespitinde, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun ticarî kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır.  Diğer taraftan aynı kanun maddesi gereği “dar mükellefiyet” kapsamında olan şirketler ise (kanunun 1.inci maddesinde sayılı kurumlardan kanunî ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye’de bulunmayanlar) sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirilirler.

1 Ocak 2011 tarihi itibarıyla uygulanmakta olan Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya Federal Cumhuriyeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi ve Vergi Kaçakçılığını Önleme Anlaşması bulunmaktadır. Yurtdışında mukim Dar Mükellef kurumun Türkiye’de kurulan şirketten elde edeceği kâr payının vergilendirilmesinde Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya Federal Cumhuriyeti Arasında yapılan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasın da yer alan hükümler dikkate alınacaktır.

Çifte vergilendirmeye önleme anlaşması gereği, Almanya mukimi şirketin, Türkiye’de kurulan Şirketin en az %25 sermaye payına sahip olması durumunda Türkiye’de kurulan Şirketin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısımdan Almanya mukimi şirkete yapılacak kâr payı ödemesi üzerinden Türkiye’de yapılacak vergilemede, iç mevzuatımızdaki %10 oranı yerine %5 oranının dikkate alınması gerekmektedir. Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması karşılıklılık esası gereği tersi durumunda da Almanya’da mukim firmanın ortağı Türkiye mukimi şirkete yapılacak kâr payı ödemesi üzerinden Almanya’da yapılacak vergilemede, iç mevzuatlarındaki vergileme oranı yerine %5 oranının dikkate alınması gerekmektedir.

İki ülke arasında kâr payı dağıtımında, vergi kesintisi yapacağı %5 oranındaki tutarı kendi ülkelerinde ödenecek olan vergilerden mahsup edebileceklerdir.

Anlaşma hükümlerinin iç mevzuata göre değişiklik getirdiği durumlarda, Anlaşma hükümlerinden yararlanabilmek için Almanya’da yerleşik söz konusu teşebbüsün Almanya’da tam mükellef olduğunun ve tüm dünya kazançları üzerinden bu ülkede vergilendirildiğinin Almanya yetkili makamlarından alınacak bir belge (mukimlik belgesi) ile kanıtlanması ve bu belgenin aslı ile birlikte Türkçe tercümesinin noterce veya Almanya’daki Türk konsolosluklarınca tasdik edilen bir örneğinin vergi sorumlularına veya ilgili vergi dairesine ibraz edilmesi gerekmektedir.

Okuma Tavsiyesi

Almanya ve Hollanda’da şirket kurmanın ne kadara mal olacağıyla alakalı karşılaştırmalı bir maliyet analizi için bu makalemizi detaylı incelemenizi öneriyoruz.

Makaleyi keşfedin!

E-BÜLTEN

Yurt dışı yatırım ve vergi konulu içeriklerimizden haberdar olmak için kaydolun!



Bizi takip edin, yeni yazılarımızdan haberdar olun!