Bulgaristan’da İş Yapmanın Avantajları ve Zorlukları
- MHRPartner
- Bulgaristan, Şirket Kurmak, Yatırım
- 0 Yorumlar
Mehmet Akif Özmen | MHR & Partners Yönetim Kurulu Başkanı | Yeminli Mali Müşavir
Bulgaristan, Doğu Avrupa’nın gizli bir mücevheri olarak bilinirken son yıllarda hızla yükselen bir iş merkezi haline gelmiştir. Bu küçük Balkan ülkesi, yatırımcılar, iş adamları ve girişimciler için bir dizi fırsatlar sunmaktadır. Güçlü ekonomik büyüme, stratejik konum, rekabetçi maliyetler ve dinamik iş ortamı gibi birçok faktör, Bulgaristan’ı iş yapmak için cazip bir yatırım destinasyonu haline getirmiştir. Bulgaristan’da iş yapmanın avantajları yanında bazı zorlukları da vardır. Bu yazımızda Bulgaristan’da iş yapmanın avantajlarından ve zorluklarından bahsettikten sonra son bölümde yatırımcılara tecrübelerimizi ve tavsiyelerimizi aktaracağız.
A- Bulgaristan’da İş Yapmanın Avantajları
Bulgaristan’ın Yatırım İklimi Oldukça Elverişlidir.
Karadeniz’e kıyısı olması, Tuna nehrine sahip olması, Avrupa Birliği üyesi olması vb. avantajlarından dolayı Bulgaristan Balkanların önemli ticaret üslerinden biridir.
Bulgaristan’ın en önemli avantajlarından biri, AB üyesi olması ve Avrupa Birliği’nin iç pazarına tam erişime sahip olmasıdır. Bu, Bulgaristan’da faaliyet gösteren şirketlere, 500 milyonu aşan bir tüketici kitlesine kolay erişim sağlamaktadır.
Bulgaristan’ın iş yapma cazibesini artıran en önemli faktör rekabetçi maliyetleridir. Bulgaristan’da elektrik fiyatları Avrupa ortalamasının altındadır. Depo, lojistik ve ofis kiralama maliyetlerinde bölgedeki en avantajlı ülkedir. Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığında Bulgaristan’da işgücü maliyetleri en düşüktür. Çalışma kalitesi / maliyet oranı ise oldukça caziptir. Bu da şirketlere daha düşük işletme maliyetleri ve daha yüksek kar marjları sağlamaktadır. Ayrıca, Bulgaristan’ın kararlı ekonomik büyümesi ve düşük enflasyon oranı da yatırımcılar için güven verici bir ortam oluşturmaktadır.
Çok net ifade edebiliriz ki, AB ülkeleri içinde, coğrafi yakınlığını ve lojistik avantajını da dikkate aldığımızda Türkiye’deki sanayiciler için en ideal yatımım ülkesi Bulgaristan’dır.
Bulgaristan AB fonları tarafından sürekli desteklenmektedir. Özellikle altyapı projelerine güçlü AB fonlaması yapılmaktadır. Bulgaristan’da kurulan yabancı şirketler de bu AB fonlarından yararlanabilmektedir.
Bulgaristan Avrupa’nın En Düşük Vergi Oranlarına Sahiptir.
Bulgaristan, %10 kurumsal vergi oranıyla AB ülkeleri içinde en düşük vergi oranına sahip ülkedir. Vergi mevzuatı son derece basittir.
- Kurumlar vergisi yıllık net karın %10’u
- Kar payı dağıtım vergisi %5
- KDV %20. AB içi gönderim ve ihracatlar KDV’den muaftır.
- Kişisel gelir vergisi %10
- İşveren SGK primleri %17,9
Hizmetlerimizi Keşfedin
Bulgaristan’da Temsilcilik Açarak Oturum Alma Fırsatı Bulunmaktadır.
Yabancılar Bulgaristan’da ticari temsilcilik açabilirler. Temsilciliklerin Bulgaristan Ticaret ve Sanayi Odası’na kaydolması zorunludur. Temsilcilik kuruluşu, Odanın ticari temsilcilik kaydına dair kararı ile gerçekleşir. Bahse konu ticari temsilcilikler tüzel kişiliğe sahip değildir ve ticari faaliyette bulunamazlar.
Bulgaristan’da temsilcilik görevi yürütecek olan kişilerin ilgili şirketin çalışanı olmaları gerekmemektedir. Şirket temsilcilik açma kararı alırken şirketle ilişkisi olmayan, sigortası bulunmayan harici bir kişiyi de görevlendirebilir ve kişiler gerekli diğer şartları taşıdıkları sürece Bulgaristan Oturma İzni başvurusu da yapabilmektedir. Bu şekilde şirket kurma ve muhasebe kayıtları tutma maliyetlerine katlanmadan oturum izni almak mümkündür.
Bir Avrupa Birliği ülkesinde yaşamak ve işlerinin devamlılığını Avrupa’da sürdürmek isteyenler için Bulgaristan Avrupa’ya açılan önemli bir kapıdır.
Bulgaristan’da Üretim ve Fabrika Yatırımlarında Teşviklerden Yararlanma Fırsatları Bulunmaktadır.
Bulgaristan’da yatırım teşviklerini Ekonomi Bakanlığı bünyesindeki Bulgaristan Yatırımlar Ajansı koordine etmektedir. Şirketinizin faaliyetleri veya yatırımları Bulgaristan Yatırımları Teşvik Kanunu tanımları içinde yer alıyorsa birçok teşvik ve destekten yararlanmanız mümkündür. Özellikle Felipe ve Burgaz önemli üretim ve lojistik üssüdür. Varna ve Sofya şehirleri ise inşaat yatırımlarına uygundur.
Çalışma İzni Alarak Çalışanlarınızı Avrupa’nın Herhangi Bir Ülkesine Rahatça Gönderebilirsiniz.
Çalışma koşullarının uygun olmasına ek olarak sigorta maliyetlerinin de düşük olması nedeniyle farklı ülkelerdeki sözleşmeli çalışanlarınızı Bulgaristan’daki firmanız üzerinden koordine edebilirsiniz.
Bulgaristan’daki firmanız üzerinden Almanya veya Belçika’daki bir projenizde proje suresince çalıştırabilir ve sigortanızı Bulgaristan’dan ödeyebilir, faturanızı Bulgaristan’dan kesebilir ve vergi oranı üzerinden yüzde 10 olarak ödeyebilirsiniz. Ayrıca çalıştığı süre içinde harcırah ayırarak gider yazabilirsiniz.
Bankacılık Sistemi Kolay ve Ulaşılabilirdir.
Bulgaristan’ın bankacılık altyapısı gelişmiştir. Herhangi bir nedenle bankacılık sisteminde zorluk yasamazsınız. Havale ve uygulama kolaylığı bulunmaktadır.
Gümrük Kolaylığı Bulunmaktadır.
Bulgaristan’ın gümrük rejimi oldukça liberaldir. Malınızı kolayca AB ülkeleri içinde satabilirsiniz. Yurt dışından getirdiğiniz hammaddeyi üretime monte edebilir ve buradan yaptığınız üretimi herhangi bir AB ülkesine rahatlıkla gümrüksüz nakledebilir ve satabilirsiniz.
Okuma Tavsiyesi
Bulgaristan’da şirket türleri nelerdir? Bulgaristan’da yatırım yapmanın avantajları nelerdir? Yabancı girişimciler ve uluslararası yatırımcılar Bulgaristan’da şirket kurmak için nereden başlamalılar? Tüm bu soruların cevabı için derin bir okuma yapın!
B- Bulgaristan’da İş Yapmanın Zorlukları
Bulgaristan’da iş kurmanın, yatırım yapmanın avantajlarının yanında zorlukları da bulunmaktadır. Bunları şu şekilde özetleyebiliriz.
Dil Bariyeri ve Kültürel Farklılıklar: Bulgarca, İngilizce veya diğer Batı Avrupa dilleriyle yakından ilişkili olmayan bir Slav dilidir. Bu durum yabancı şirketlerin Bulgar çalışanları, müşterileri ve tedarikçileriyle iletişim kurmasını zorlaştırabilir. Yerel bir danışman veya ortakla iş birliği yapmanız durumunda bu bariyer kolayca aşılır.
Bulgaristan birçok Batı ülkesinden farklı bir kültüre sahiptir. Bu durum iş yaparken yanlış anlamalara ve zorluklara yol açabilir. Örneğin, Bulgarlar genellikle Batılılara göre daha resmi ve daha az direkttir ve risk alma konusunda daha tereddütlü olabilirler. Bulgaristan’da çözümler biraz daha ikili diyalogla halledilmektedir. Tam anlamıyla sistem oturmamıştır ancak zamanla çözülecek gözükmektedir.
Vize Zorluğu: Bulgaristan AB üyesi olmakla beraber vize rejimi noktasında Schengen Bölgesin üye değildir. Schengen vizesi olanlar Bulgaristan’a kolaylıkla giriş yapabilirler ancak Bulgaristan vizesi olanlar AB’ye doğrudan gidemiyorlar. Oturum ve çalışma izni olanlarda ise böyle bir engel bulunmuyor.
Rekabet ve Pazar Araştırması: Bulgaristan’da iş yaparken rekabetin yoğun olduğu bir ortamla karşılaşabilirsiniz. Yabancı şirketler ve girişicilerin, yerel ve uluslararası rakipleriyle rekabet etmek zorunda kalırken, yerel pazarı anlamak ve doğru pazarlama stratejileri geliştirmek için kapsamlı bir pazar araştırması yapmaları önemlidir.
Bürokrasi ve İşlem Süreçleri: Bulgar bürokrasisi karmaşık ve uğraşması zaman alıcı bir yapı arz etmektedir. Şirket kuruluşu, izinlerin alınması, vergi işlemleri gibi konularda bürokratik engellerle karşılaşma olasılığı vardır. Yine burada yerel partnerlerle ilerlemek bu bürokratik yavaşlığın hızlanmasında katalizör etkisi yaratacaktır.
Farklı Bir Mutfak: Türk mutfağıyla büyümüş olanlar başlangıçta alışana kadar Bulgaristan’da zorluk yaşayabilirler.
Okuma Tavsiyesi
Yurt dışında şirket kurarak yeni bir hayata kapı aralak mı istiyorsunuz? Bu heyecanlı fakat zorlu başlangıç için bilmeniz gerekenleri bu süreçleri yaşamış birinden okuyun!
C- Tecrübelerimiz ve Yatırımcılara Tavsiyelerimiz
Danışmanlık size zaman kazandırır. Risklerinizi ve maliyetlerinizi azaltır. Fırsatlarla buluşturur.
Bilgi güçtür ve en değerli bir yatırım unsurudur. Bilgiye harcanan zaman ve enerji bitmez ve oradan gelecek inovasyon ve bakış açısı çok değerlidir. Para bir sermayedir ancak değer değildir. Anca bilgi hem bir sermaye hem de bir değerdir. Bir insana bir işi öğretebilirsiniz ama network oluşturmak ve insan ilişkileri tesis etmek bir birikim olup anlatılarak öğrenilebilecek şeyler değildir. O bir kültürdür, yetkinliktir ve yaşamsal bir birikimdir. Her konuda bilgi ve tecrübe aktaran danışmanlıklara değer vermeniz size zaman kazandırır, fırsatlarla buluşmanızı sağlar ve yıkıcı risklerden ve maliyetlerden sizi korur. Para ile alacağınız zaman kaybını, tecrübeyi zamanla takas etmiş, hızlı ve doğru yol almış olursunuz.
Yerel iş ortakları ve uzmanlarla iş birliği yapmak, yerel pazarı daha iyi anlamak ve yerel düzenlemeleri takip etmek, Bulgaristan’da başarılı bir şekilde iş yapmanın anahtarlarından biridir.
Yurt dışı yatırımlarınızda işin dokümantasyon boyutu ayrı değerlendirilmeli, saha tarafı ayrı değerlendirilmelidir. Bu kadar risk alıp masraf yaparken ve zaman ayırırken danışmanlık tarafını ihmal etmemenizi mutlaka öneririz.
Diğer yandan yatırım yapmadan iş kurmadan önce fizibilite etüdü yapmanızı veya yaptırmanızı öneririz.
Yatırım yaparken risk ve fırsatları farklı gözlerle araştırmanız zaman kaybınızı azaltacaktır. Devamında karar verdikten sonra kapsamlı bir iş planı ile 1-3-5 yıllık Strateji ve Tahminî Gelir-Gider dengesini analiz etmenizi önemle tavsiye ediyoruz.
Milyonlarca Euro harcamayı düşündüğünüz işinizle alakalı bir risk planınız yoksa muhtemel bir kriz anında sıkışıp kalır ve bütün yatırımlarınızı ve birikiminizi heba edebilir ve elinizdeki sermayeyi kaybedebilirsiniz.
Size bu bağlamda SWOT Analiz dahil her türlü İş planı oluşturma, Fizibilite Raporu, 3 aylıklar da Karlılık Raporlaması ile katkı verebiliriz. Sizi farklı ülkelerdeki avantaj ve riskleri analiz eden çalışmalarla bilgilendirebiliriz.
Sahada çalışma yapmak için Muhasebe desteği yanında en az 1 yıl süre ile sahada Müşteri Bulma ve Görüşme desteği almanız sizin ilişkileri hızlandırmanızda oldukça faydalı olacaktır.
İlginizi çekebilecek diğer içerikler:
- Karadağ’da ve Bulgaristan’da Yatırım Yapmak: Karşılaştırmalı Analiz
- Almanya’da Yatırım Yapmak İsteyenler İçin Çarpıcı Başlıklar
- Almanya ve Hollanda’ya Yatırım Kararı Alırken Dikkat Edilmesi Gereken 10 Husus
- Şirket Kuracak veya Çalışacaklar İçin Almanya İş Kültürü
- Almanya’da Şirket Kurmanın Avantajları Nelerdir?
- Almanya’da Şirket Kurmakla İlgili Sık Sorulan Sorular
- Avrupa’da Şirket Nasıl Kurarım?
- Almanya’da Şirket Nasıl Kurarım?
- İngiltere’de Şirket Nasıl Kurarım?
- Hollanda’da Şirket Nasıl Kurarım?
- Belçika’da Şirket Nasıl Kurarım?
- Bulgaristan Piyasa Analizi
- Romanya’da Şirket Kurma Rehberi
- İhracat KDV İadesi Sirküleri
E-BÜLTEN
Yurt dışı yatırım ve vergi konulu içeriklerimizden haberdar olmak için kaydolun!
İlgili Yazılar
- MHRPartner
- 6 Ekim 2022
Mindfulness Nedir? Bize Ne Katar? Günlük Yaşamımızda Nasıl Uygulayabiliriz?
Sena Sağlam | Psikolog – MHR & Partners İnsan Kaynakları Uzmanı Gün içerisinde ..
- MHRPartner
- 24 Eylül 2022
2022 Yılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Asgari Ücret Tarifesi
MHR & Partners Akademi 22 Aralık 2021 tarihli ve 31697 sayılı Resmî Gazete’de yayım ..